Thực hiện chủ trương của Đảng về phát triển nhanh cơ sở hạ tầng giao thông tại các vùng kinh tế trọng điểm, trong đó có khu vực Bắc bộ, trong điều kiện ngân sách hạn chế và nợ công có xu hướng tăng cao; Đảng và Chính phủ đã có chính sách xã hội hóa nhằm huy động mọi nguồn lực để đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng giao thông. Tại Quyết định số 1621/QĐ-TTg ngày 29/11/2007, Thủ tướng Chính phủ đã giao Tổng Công ty Phát triển hạ tầng và Đầu tư tài chính Việt Nam (VIDIFI) làm chủ đầu tư Dự án đường ô tô cao tốc Hà Nội – Hải Phòng theo hình thức BOT (xây dựng - kinh doanh - chuyển giao) và giao Ngân hàng phát triển Việt Nam chủ trì huy động vốn để đầu tư Dự án.

Theo Quyết định 1621/QĐ-TTg nói trên và hợp đồng BOT Dự án (năm 2007), để thu hồi vốn đầu tư làm đường ô tô cao tốc Hà Nội – Hải Phòng và đảm bảo giao thông quốc lộ 5, VIDIFI được quyền:

- Thu phí sử dụng đường bộ đối với đường cao tốc Hà Nội – Hải Phòng;

- Thu phí sử dụng đường bộ đối với Quốc lộ 5;

- Xây dựng và khai thác các khu công nghiệp, khu đô thị; kinh doanh dịch vụ, quảng cáo dọc tuyến cao tốc Hà Nội – Hải Phòng;

- Được Nhà nước hỗ trợ một phần trong tổng mức đầu tư.

Từ tháng 12/2015 (sau 7 năm triển khai xây dựng), đường ô tô cao tốc Hà Nội – Hải Phòng đã được đưa vào khai thác. Công trình được thiết kế phù hợp và dự án đã được thanh tra Bộ Xây dựng thanh tra, Kiểm toán nhà nước kiểm toán, Hội đồng nghiệm thu nhà nước tổ chức nghiệm thu, cho đến nay được đánh giá tốt. Hiện nay mỗi ngày có gần 20.000 lượt xe lưu thông trên tuyến cao tốc này; bước đầu đã giảm tải cho quốc lộ 5 và khẳng định vai trò là một trong những tuyến đường tạo động lực phát triển cho khu vực đồng bằng sông Hồng.

Là công trình có hiệu quả kinh tế xã hội rất lớn, nhưng việc thu hồi vốn gặp nhiều khó khăn. Mặc dù Dự án được Nhà nước hỗ trợ 39% tổng mức đầu tư (trong đó chủ đầu tư phải rất cố gắng để đầu tư các khu công nghiệp, khu đô thị được giao để thu được 16% từ tiền sử dụng đất) và được thu phí quốc lộ 5 theo Thông tư 153/2015/TT-BTC và thu phí đường cao tốc với mức tương đương với đường cao tốc TP Hồ Chí Minh - Long Thành – Dầu Giây để hoàn vốn, nhưng VIDIFI vẫn phải mất đến 30 năm mới thu hồi được vốn đầu tư. Mặc dù mức phí quy định tương đối cao so với điều kiện kinh tế - xã hội và thu nhập hiện nay, nhưng nếu không tăng phí theo phương án đã được các bộ, ngành phê duyệt thì không thực hiện được cân đối vốn theo phương án tài chính đã được Thủ tướng chấp thuận. Và kể cả sau khi đã tăng phí, tổng doanh thu thu phí vẫn chưa đủ trả lãi ngân hàng hàng tháng; nhưng đây là một bước rất quan trọng để có thể thu hồi được vốn cho đường ô tô cao tốc Hà Nội – Hải Phòng trong 30 năm, sau đó bàn giao lại đường cho Nhà nước.

Bắt đầu ngày 01/04/2016, VIDIFI được điều chỉnh mức thu phí và lộ trình tăng phí sử dụng đường bộ tại 2 trạm thu phí trên Quốc lộ 5 và Đường ô tô cao tốc Hà Nội – Hải Phòng theo phương án tài chính của Dự án đã được các bộ, ngành thẩm định (Bộ GTVT, Bộ Tài chính, Bộ KHĐT, Bộ XD…) và Quyết định số 746/QĐ-TTg ngày 29/5/2015 của Thủ tướng chính phủ. Theo đó:

+ Đối với quốc lộ 5: việc điều chỉnh mức phí và lộ trình tăng phí sử dụng đường bộ là thực hiện theo đúng quy định tại Thông tư 159/2013/TT-BTC ngày 14/11/2013 và Thông tư 153/2015/TT-BTC ngày 02/10/2015 của Bộ Tài chính. Mức phí áp dụng từ 01/4/2016 tăng bình quân khoảng 50% so với mức thu trước đây. Riêng đối với xe tải có tải trọng từ 18 tấn trở lên và xe chở hàng bằng Container 40fit (xe loại 5) thì mức tăng là 25% so với trước. Nguồn thu phí quốc lộ 5 được sử dụng để thực hiện duy tu, trung tu, đại tu đảm bảo an toàn giao thông quốc lộ 5 và phần còn lại để hoàn vốn theo phương án tài chính của Dự án đường cao tốc Hà Nội – Hải Phòng được đầu tư theo hình thức hợp đồng BOT.

+ Đối với đường cao tốc Hà Nội – Hải Phòng: Mức thu phí và lộ trình tăng phí được thực hiện theo đúng phương án tài chính của Dự án đã được các bộ ngành thẩm định, báo cáo Thủ tướng Chính phủ chấp thuận. Từ ngày 01/4/2016 không thực hiện giảm phí 25% cho giai đoạn đầu khai thác nữa, mức thu phí đường cao tốc là 2000 đồng/km đối với xe tiêu chuẩn (xe con dưới 12 chỗ và xe tải dưới 2 tấn) tương đương với mức thu phí đường cao tốc TP Hồ Chí Minh - Long Thành – Dầu Giây đã áp dụng từ năm 2015. Mức phí đối với loại xe con đi từ TP Hải Phòng (TL353) đến Thủ đô Hà Nội (vành đai 3) là 190.000 đồng/xe. Riêng mức phí đối với loại xe tải có tải trọng từ 18 tấn trở lên và xe chở hàng bằng Container 40fit (Xe loại 5) đợt này không những không tăng mà còn được giảm thêm 10% so với mức thu trước đây để khuyến khích các doanh nghiệp vận tải hàng hóa lớn sử dụng đường cao tốc.

Ngân hàng Phát triển Việt Nam và VIDIFI đầu tư đường cao tốc Hà Nội – Hải Phòng là để góp phần thúc đẩy sự phát triển KT-XH, đảm bảo an ninh quốc phòng vùng đồng bằng sông Hồng không vì mục tiêu lợi nhuận và đã cố gắng hết sức để xin hỗ trợ từ Nhà nước, cố gắng tăng các nguồn thu khác như đầu tư khu đô thị, khu công nghiệp được giao để thu hồi một phần vốn và để có thể thu phí ở mức hợp lý. Tuy nhiên, để thu hồi vốn đầu tư đường cao tốc Hà Nội – Hải Phòng và duy tu, trung tu, đại tu Quốc lộ 5 đảm bảo giao thông, trong điều kiện ngân sách nhà nước có hạn, không thể hỗ trợ thêm cho Dự án nên việc điều chỉnh mức phí đường cao tốc Hà Nội – Hải Phòng và tăng phí quốc lộ 5 theo đúng lộ trình đã được các cấp có thẩm quyền phê duyệt là không thể không thực hiện.

Bên cạnh đó, việc điều chỉnh tăng phí theo phương án tài chính đã được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận còn nhằm thực hiện đúng cam kết, tạo điều kiện cần để có thể chuyển nhượng một phần hợp đồng BOT Dự án cao tốc Hà Nội – Hải Phòng cho các đối tác, sớm thu hồi vốn để tiếp tục phát triển cơ sở hạ tầng.

Để có tuyến đường cao tốc Hà Nội – Hải Phòng khang trang hiện đại đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bằng Bắc Bộ cho nhiều thế hệ và đảm bảo giao thông cho Quốc lộ 5, VIDIFI rất mong nhận được sự chia sẻ của người dân, doanh nghiệp và các cơ quan đơn vị theo lộ trình tăng phí đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt. Đây là đợt tăng phí “nóng” cuối cùng của Dự án, từ những năm sau mức phí đường cao tốc sẽ được điều chỉnh theo chỉ số CPI tăng giảm hàng năm và mức phí quốc lộ 5 cứ 03 năm tăng 18% theo quy định của Nhà nước.

Xin trân trọng cảm ơn!

BIỂU MỨC THU PHÍ CỦA QL5

BIỂU MỨC THU PHÍ CỦA ĐƯỜNG Ô TÔ CAO TỐC HÀ NỘI - HẢI PHÒNG